Πλαστικά Προϊόντα μίας Χρήσης

ΝΟΜΟΣ 4736/2020

Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον και λοιπές διατάξεις.

Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται στα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης, τα προϊόντα που κατασκευάζονται από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη και τα αλιευτικά εργαλεία που περιέχουν πλαστικές ύλες.

Μείωση της κατανάλωσης

Κυπελλάκια για ποτά, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους.
Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και

γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, ιδίως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα, συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα, πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.

Από την 1η Ιανουαρίου 2022:

Εισφορά (4 λεπτά πλέον Φ.Π.Α.) κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και από επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου
Καταβολή ανά τεμάχιο προϊόντος με το πλαστικό κάλυμμα ή καπάκι να λογίζεται ως διακριτό προϊόν.
Υποχρέωση σήμανσης στα προϊόντα.
Αναγραφή εισφοράς στα παραστατικά πώλησης, στα λογιστικά αρχεία και σε εμφανές σημείο στα σημεία πώλησης για τον καταναλωτή.
Δήλωση απόδοσης εισφοράς προς τις αρμόδιες φορολογικές αρχές κάθε τρίμηνο, έως την τελευταία ημέρα του μήνα που ακολουθεί την περίοδο στην οποία αφορά.

Επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, εξαιρουμένων των επιχειρήσεων παρασκευής ή και προσφοράς τροφίμων και ποτών σε κινητούς ή προσωρινούς χώρους

Από την 1η Ιανουαρίου 2022:

Διάθεση τουλάχιστον τριάντα (30) τεμαχίων επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων στο σημείο πώλησης.
Αναγραφή σε εμφανές σημείο προς τον καταναλωτή, ότι διατίθενται επαναχρησιμοποιήσιμα εναλλακτικά προϊόντα.
Ενημέρωση κατά τη διανομή προϊόντων (delivery) για τη διαθεσιμότητα επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων.

Επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου και οι επιχειρήσεις μαζικής εστίασης

Από την 1η Ιανουαρίου 2022:

Υποχρεούνται:

α) κατά την πώληση μη συσκευασμένων τροφίμων και ποτών να εξυπηρετούν τον καταναλωτή με τη χρήση δικών του επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων, εφόσον το ζητήσει,

β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα μη συσκευασμένα τρόφιμα και ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του καταναλωτή, και

γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης των τροφίμων και ποτών που διατίθενται χωρίς συσκευασία. Η επιχείρηση μπορεί να αρνηθεί να εξυπηρετήσει τον καταναλωτή στην περίπτωση που το επαναχρησιμοποιήσιμο προϊόν του είναι προδήλως ακατάλληλο προς τη συγκεκριμένη χρήση.

Επιχειρήσεις ή οι μεμονωμένοι ιδιώτες που εκμεταλλεύονται αυτόματους πωλητές τροφίμων ή ροφημάτων

Από την 1η Ιανουαρίου 2022:

Υποχρεούνται:

α) να εξασφαλίζουν ότι τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης διατίθενται κατ’ επιλογή του καταναλωτή, ο οποίος δύναται εναλλακτικά να χρησιμοποιήσει, ίδια επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα,

β) να διαθέτουν σε χαμηλότερη τιμή τα τρόφιμα και τα ποτά, όταν πωλούνται σε επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα του καταναλωτή και

γ) να αναγράφουν στις πινακίδες, τους τιμοκαταλόγους ή να ενημερώνουν με οποιονδήποτε τρόπο για την τιμή πώλησης τροφίμων και ποτών που διατίθενται σε επαναχρησιμοποιούμενο προϊόν του καταναλωτή.

Επιχειρήσεις τροφοδοσίας (catering) με απευθείας διάθεση τροφίμων και ποτών στον καταναλωτή

Από την 1η Ιουλίου 2022:

απαγορεύεται να χρησιμοποιούν τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης, δύνανται, όμως, σε αντικατάσταση αυτών, να χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα.

Περιορισμοί της διάθεσης στην αγορά

Από τις 3 Ιουλίου 2021:

Απαγορεύεται να διατίθενται στην αγορά:

Μπατονέτες.*
Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού).
Πιάτα.
Καλαμάκια.*
Αναδευτήρες ποτών.
Πλαστικά στηρίγματα μπαλονιών.**

*εκτός αυτών που αφορούν ενεργά εμφυτεύσιμα ιατρικά βοηθήματα και ιατροτεχνολογικά προϊόντα

**εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές που δεν διανέμονται στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων μηχανισμών για τέτοια στηρίγματα

Περιέκτες τροφίμων κατασκευασμένοι από διογκωμένο πολυστυρένιο, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και

Περιέκτες ποτών από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.
Κυπελλάκια για ποτά από διογκωμένο πολυστυρένιο και τα καπάκια και καλύμματά τους.

καθώς και προϊόντα από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη. Η απαγόρευση της διαθεσιμότητας στην αγορά αρχίζει να εφαρμόζεται μετά από την εξάντληση των αποθεμάτων τους και πάντως όχι πέραν των δέκα (10) μηνών από την έναρξη ισχύος (20/10/2020) της παρούσας.

Απαιτήσεις για τα προϊόντα

Από τις 3 Ιουλίου 2024:

Τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης:

Περιέκτες ποτών με χωρητικότητα έως και τριών (3) λίτρων, συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους, καθώς και σύνθετες συσκευασίες ποτών, αλλά όχι:

α) γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών με πλαστικά καπάκια και καλύμματα,

β) περιέκτες ποτών για τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς, για βρέφη και μικρά παιδιά και για υποκατάστατα του συνόλου του διαιτολογίου για τον έλεγχο του σωματικού βάρους.

και φέρουν καπάκια και καλύμματα κατασκευασμένα από πλαστική ύλη, μπορούν να διατίθενται στην αγορά μόνο εάν τα καπάκια και τα καλύμματα παραμένουν προσαρτημένα στους περιέκτες κατά τη διάρκεια του προβλεπόμενου σταδίου χρήσης του προϊόντος. Τα μεταλλικά καπάκια ή καλύμματα με πλαστικά παρεμβύσματα δεν θεωρούνται κατασκευασμένα από πλαστική ύλη.

Φιάλες ποτών με χωρητικότητα έως και τριών (3) λίτρων, συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους, αλλά όχι:

α) γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών με καπάκια και καλύμματα από πλαστικό,

β) φιάλες ποτών για τρόφιμα σε υγρή μορφή για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς συμπεριλαμβανομένου και του νερού

Από την 1η Ιανουαρίου 2025:

Οι φιάλες ποτών οι οποίες κατασκευάζονται από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο ως βασικό υλικό κατασκευής («φιάλες PET») πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον είκοσι πέντε τοις εκατό (25 %) ανακυκλωμένο πλαστικό, υπολογιζόμενο ως μέσος όρος για όλες τις φιάλες PET που διατίθενται στην αγορά.

Από την 1η Ιανουαρίου 2030:

Οι φιάλες ποτών πρέπει να αποτελούνται κατά τουλάχιστον τριάντα πέντε τοις εκατό (35 %) από ανακυκλωμένο πλαστικό, υπολογιζόμενο ως μέσος όρος για όλες τις φιάλες ποτών που διατίθενται στην αγορά.

Απαιτήσεις σχετικά με τη σήμανση

Από τις 3 Ιουλίου 2021:

Τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης:

Σερβιέτες υγιεινής, ταμπόν και εφαρμογείς ταμπόν.
Υγρά μαντηλάκια, δηλαδή προδιαβρεγμένα μαντηλάκια προσωπικής υγιεινής και οικιακής χρήσης.
Προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού.
Κυπελλάκια για ποτά.

φέρουν υποχρεωτικά εμφανή, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση επί της συσκευασίας τους ή επί του ίδιου του προϊόντος.

Από τις 3 Ιανουαρίου 2022:

Τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης και τα εναλλακτικά αυτών:

Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, για τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και

γ) είναι έτοιμα για κατανάλωση χωρίς περαιτέρω προετοιμασία, όπως μαγείρεμα, βράσιμο ή ζέσταμα,

συμπεριλαμβανομένων των περιεκτών που χρησιμοποιούνται για γεύματα ταχυφαγείων ή άλλα γεύματα έτοιμα προς άμεση κατανάλωση, εκτός από περιέκτες ποτών, πιάτα, πακέτα και περιτυλίγματα που περιέχουν τρόφιμα.

Πακέτα και περιτυλίγματα από εύκαμπτο υλικό που περιέχουν τρόφιμα τα οποία προορίζονται για άμεση κατανάλωση από το πακέτο ή από το περιτύλιγμα χωρίς καμία περαιτέρω προετοιμασία.
Περιέκτες ποτών με χωρητικότητα έως και τριών (3) λίτρων, δηλαδή δοχεία που χρησιμοποιούνται για υγρά όπως φιάλες ποτών συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους, καθώς και σύνθετες συσκευασίες ποτών.
Κυπελλάκια για ποτά και τα καπάκια και καλύμματά τους.
Μπαλόνια*.

*εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές, που δεν διανέμονται στους καταναλωτές.

Μπατονέτες.**
Μαχαιροπίρουνα (πιρούνια, μαχαίρια, κουτάλια, ξυλάκια φαγητού).
Πιάτα.
Καλαμάκια.**
Αναδευτήρες ποτών.

**εκτός αυτών που αφορούν ενεργά εμφυτεύσιμα ιατρικά βοηθήματα και ιατροτεχνολογικά προϊόντα.

δύνανται να φέρουν εμφανή, ευανάγνωστη και ανεξίτηλη σήμανση επί της συσκευασίας τους ή επί του ίδιου του προϊόντος.

Πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για τις συσκευασίες για τα προϊόντα μίας χρήσης

Οι παραγωγοί των προϊόντων που δεν αποτελούν συσκευασίες:

Περιέκτες τροφίμων, δηλαδή δοχεία όπως κουτιά, με ή χωρίς κάλυμμα, εντός των οποίων τοποθετούνται τρόφιμα τα οποία:

α) προορίζονται για άμεση κατανάλωση είτε επιτόπου είτε εκτός του καταστήματος,

β) συνήθως καταναλώνονται από το δοχείο, και

Πακέτα και περιτυλίγματα από εύκαμπτο υλικό που περιέχουν τρόφιμα τα οποία προορίζονται για άμεση κατανάλωση από το πακέτο ή από το περιτύλιγμα χωρίς καμία περαιτέρω προετοιμασία.
Περιέκτες ποτών με χωρητικότητα έως και τριών (3) λίτρων, δηλαδή δοχεία που χρησιμοποιούνται για υγρά, όπως φιάλες ποτών, συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους, καθώς και σύνθετες συσκευασίες ποτών, αλλά όχι γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών που έχουν καπάκια και καλύμματα από πλαστικό.
Κυπελλάκια για ποτά, συμπεριλαμβανομένων των καλυμμάτων και των καπακιών τους.
Λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς.

ανεξάρτητα από το αν τα προϊόντα αυτά αποτελούν συσκευασίες.

Έως τις 5 Ιανουαρίου 2023:

υποχρεούνται να συμμετέχουν σε Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για τα απόβλητα συσκευασίας ή να οργανώσουν Ατομικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΑΣΕΔ) για τα απόβλητα συσκευασίας για το σύνολο των προϊόντων που διαθέτουν στην αγορά.

Πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για τα προϊόντα

Οι παραγωγοί των προϊόντων:

Υγρά μαντηλάκια, δηλαδή προδιαβρεγμένα μαντηλάκια προσωπικής υγιεινής και οικιακής χρήσης.
Μπαλόνια, εκτός από μπαλόνια για βιομηχανικές ή άλλες επαγγελματικές χρήσεις και εφαρμογές, που δεν διανέμονται στους καταναλωτές.

Έως τις 5 Ιανουαρίου 2023:

υποχρεούνται είτε να σχεδιάσουν, να οργανώσουν και να λειτουργήσουν ΣΣΕΔ πανελλαδικής εμβέλειας για το σύνολο των προϊόντων που διαθέτουν στην αγορά ή να αναθέσουν την ανωτέρω οργανωτική ευθύνη σε φορείς ΣΣΕΔ διαφορετικών προϊόντων, ανεξάρτητα από τη μέθοδο εναλλακτικής διαχείρισης που εφαρμόζουν.

Πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για τα προϊόντα

Οι παραγωγοί των προϊόντων:

Προϊόντα καπνού με φίλτρο και φίλτρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο για χρήση σε συνδυασμό με προϊόντα καπνού.

Έως τις 5 Ιανουαρίου 2023:

υποχρεούνται να σχεδιάσουν, να οργανώσουν και να λειτουργήσουν ΣΣΕΔ πανελλαδικής εμβέλειας για το σύνολο των προϊόντων που διαθέτουν στην αγορά.

Πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για τα αλιευτικά εργαλεία

Το πρόγραμμα εφαρμόζεται συμπληρωματικά προς τις απαιτήσεις για τα απόβλητα αλιευτικών σκαφών.

Έως την 31η Δεκεμβρίου 2023:

Οι παραγωγοί των αλιευτικών εργαλείων υποχρεούνται να σχεδιάσουν, να οργανώσουν και να λειτουργήσουν ΣΣΕΔ πανελλαδικής εμβέλειας για το σύνολο των προϊόντων που διαθέτουν στην αγορά.

Από το έτος 2025:

Το ελάχιστο ετήσιο ποσοστό συλλογής αποβλήτων αλιευτικών εργαλείων που περιέχουν πλαστική ύλη με σκοπό την ανακύκλωση θα ανέρχεται σε σαράντα τοις εκατό (40%) κατά βάρος.

Χωριστή συλλογή

Οι παραγωγοί των πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης:

Φιάλες ποτών με χωρητικότητα έως και τριών (3) λίτρων, συμπεριλαμβανομένων των καπακιών και των καλυμμάτων τους, αλλά όχι:

α) γυάλινοι ή μεταλλικοί περιέκτες ποτών με καπάκια και καλύμματα από πλαστικό,

β) φιάλες ποτών για τρόφιμα σε υγρή μορφή για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς συμπεριλαμβανομένου και του νερού

Έως τις 5 Ιανουαρίου 2023:

υποχρεούνται να σχεδιάσουν, να οργανώσουν και να λειτουργήσουν ένα ενιαίο ΣΣΕΔ αποβλήτων συσκευασιών πανελλαδικής εμβέλειας με αποκλειστικό σκοπό την εφαρμογή συστήματος επιστροφής εγγύησης για τα εν λόγω προϊόντα.